ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ
Εισηγητής της πολλαπλής νοημοσύνης είναι ο Howard Gardner[1], ο οποίος διατύπωσε για πρώτη φορά τη θεωρία του το 1983 στο διάσημο βιβλίο του «Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences» («Νοητικά πλαίσια: Η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης»).
Σύμφωνα με τη θεωρία αυτή η νοημοσύνη δεν είναι μια και ενιαία. Αποτελείται από διαφορετικές και ανεξάρτητες μονάδες που έχουν ως έδρα τους διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου. Αρχικά ο Gardner είχε διακρίνει επτά διαφορετικούς τύπους νοημοσύνης (Λεκτική/Γλωσσική, Λογική/Μαθηματική, Παραστατική/Χώρου, Μουσική/Ρυθμική, Κιναισθητική, Ενδοπροσωπική, Διαπροσωπική) στη συνέχεια όμως πρόσθεσε και άλλους δύο (Νατουραλιστική και Υπαρξιστική). Οι 7 πρώτοι, ωστόσο, θεωρούνται πλέον κλασικοί και έχουν αποτελέσει τη βάση για τον σχεδιασμό σχολικών αναλυτικών προγραμμάτων σε πολλές χώρες. Τα βασικά συμπεράσματα της θεωρίας του είναι:
- Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν όλους τους τύπους νοημοσύνης, αλλά σε διαφορετικό βαθμό. Καθένας αναπτύσσει στη διάρκεια της ζωής του κάποιους από αυτούς περισσότερο και κάποιους άλλους λιγότερο.
- Ο συνδυασμός των διαφόρων τύπων νοημοσύνης σε κάθε άτομο είναι μοναδικός λόγω της τυχαίας κατάταξης δυνάμεων και αδυναμιών.
- Η νοημοσύνη αναπτύσσεται συνεχώς όχι μόνο λόγω των γενετικών καταβολών αλλά και των επιδράσεων του περιβάλλοντος. Γι αυτό και δεν μπορεί να υπάρξουν δύο άνθρωποι με ταυτόσημο προφίλ νοημοσύνης.
- Οι τύποι νοημοσύνης συνεργάζονται και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
- Ο βαθμός ανάπτυξης κάθε συγκεκριμένου τομέα νοημοσύνης εξαρτάται άμεσα από την ενίσχυση, την καθοδήγηση και την ενθάρρυνση που δέχεται το άτομο.
- Κάθε άτομο είναι έξυπνο αλλά με τον δικό του τρόπο.
- Κάθε άτομο μαθαίνει με τον δικό του τρόπο και ρυθμό [βλ. πίνακα]
Τα συμπεράσματα αυτά προέκυψαν μετά από μακροχρόνιες επιστημονικές έρευνες (ψυχολογικές, ανθρωπολογικές, βιολογικές) και μέσα από διαπολιτισμικές συγκρίσεις.
Σε πολλά σχολεία ανά τον κόσμο σήμερα αξιοποιείται η θεωρία της πολλαπλής νοημοσύνης στη διδακτική διαδικασία, με τον διδάσκοντα να ανιχνεύει τα ενδιαφέροντα και τις δεξιότητες των μαθητών του προκειμένου να σχεδιάσει τη διδασκαλία του ανάλογα. Ιδιαίτερα για τον μαθητή είναι σημαντικό να ανακαλύψει με ποιον τρόπο μαθαίνει καλύτερα και πώς μπορεί να αναπτύξει μόνος του τα είδη της προσωπικής του ευφυΐας [βλ. σχετικό ερωτηματολόγιο]
ΥΠΕΡΣΥΝΔΕΣΜΟΙ ΓΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟ «ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ]
[1] Καθηγητής της Γνωστικής και Αναπτυξιακής Ψυχολογίας στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ – Διευθυντής του παιδαγωγικού Προγράμματος Project Zero στο Χάρβαρντ- Επισκέπτης καθηγητής της Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστόνης.
