Β2ε. Ειδικές ΚΠΔ

(Δεν αναφέρεται στο σχολικό βιβλίο, σχετίζεται με: Κεφ. 1^ο, §1.7 (iii) σελ. 18-22)

Εκτός από τις βασικές μορφές ΚΠΔ, μπορούμε να δούμε και μερικές σπάνιες περιπτώσεις ΚΠΔ που θα τις χαρακτηρίσουμε ειδικές.

1. Η ΚΠΔ να είναι υποτείνουσα ισοσκελούς τριγώνου.

Μια σπάνια περίπτωση είναι η ΚΠΔ να είναι υποτείνουσα ισοσκελούς τριγώνου, όπως αυτή του παρακάτω σχήματος όπου ισχύει: ΟΑ = ΟΒ.

Για παράδειγμα εδώ θα μπορούσαμε να είχαμε μια μικρή βιοτεχνία ρούχων η οποία παράγει δύο αγαθά, τα κόκκινα πουκάμισα (Ψ) και τα μπλε πουκάμισα (Χ), χρησιμοποιώντας 10 εργάτες, ως μοναδικό συντελεστή παραγωγής, και γνωρίζουμε ότι κάθε εργάτης μπορεί να παράγει 2 κόκκινα (Ψ) ή 2 μπλε (Χ) πουκάμισα.Έτσι με τα δεδομένα αυτά μπορώ να κατασκευάσω το παρακάτω διάγραμμα:

Παρατηρούμε ότι σ’ αυτήν την περίπτωση ισχύουν όλα τα παρακάτω:

Α. Το κόστος ευκαιρίας είναι σταθερό αλλά και ίσο και για τα δύο αγαθά και ισχύει σ’ όλο το μήκος της ΚΠΔ ότι:

ΚΕ_Χ = ΚΕ_Ψ = 1

Β. Η ΚΠΔ είναι ευθεία, αφού το ΚΕ σταθερό, και της μορφής Ψ = αΧ + β, όπου α = -1, όσο και το Κόστος Ευκαιρίας. Δηλαδή εδώ εξίσωση της συνάρτησης είναι η:

Ψ = – Χ +20

για το πως μπορούμε να εξάγουμε την γραμμική συνάρτηση μιας ΚΠΔ από δύο σημεία της όπως τα Α(Χ=0,Ψ=20) και Β(Χ=20,Ψ=0) βλέπε εύρεση εξίσωσης.

Γ. Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι σταθερή, αλλά και ίση και για τα δύο αγαθά

   

Δ. Η οικονομική ερμηνεία της ΚΠΔ είναι ότι οι συντελεστές παραγωγής είναι εξίσου κατάλληλοι για την παραγωγή και των δύο αγαθών.

Σημείωση: Δεν είναι τυχαίο στο παράδειγμα ότι αναφέρθηκαν τα αγαθά κόκκινα και μπλε πουκάμισα, τα οποία έχουν απειροελάχιστη διαφορά στην παραγωγική τους διαδικασία και οι συντελεστές που χρησιμοποιούνται είναι σχεδόν οι ίδιοι.

 

2. ΚΠΔ φθίνοντος Κόστους Ευκαιρίας

Φθίνον κόστος σημαίνει ότι όσο περισσότερο προσπαθούμε να παράγουμε από το ένα αγαθό τόσο λιγότερο από το άλλο θυσιάζουμε.

Η Φθίνοντος Κόστους Ευκαιρίας είναι μια μη ρεαλιστική περίπτωση ΚΠΔ. Για να εξηγήσουμε πώς μπορεί αυτό να συμβεί ας θυμηθούμε το παράδειγμα 1.

Αν βρισκόμαστε στο σημείο Α όπου παράγουμε μόνο τρόφιμα και θέλουμε να κατασκευάσουμε όπλα, το λογικό είναι να πάρουμε τους καλύτερους συντελεστές παραγωγής για τα όπλα.

Εάν σ’ αυτήν την περίπτωση αντί να πάρουμε τους καλύτερους για τα όπλα, δηλαδή τους οπλουργούς, τελικά πάρουμε τους χειρότερους συντελεστές για τα όπλα, δηλαδή τους ψαράδες για να φτιάξουν όπλα, τότε θα χάσουμε πάρα πολλά τρόφιμα για να κερδίσουμε λίγα ψάρια, στη συνέχεια θα πάρουμε όλο και καλύτερους συντελεστές, έτσι το κόστος θα μειώνεται.

Εύκολα μπορεί να κατανοήσει κάποιος ότι η φθίνοντος κόστους ευκαιρίας δεν είναι πραγματικά ΚΠΔ, αφού μπορεί να επιτευχθεί μόνο εάν δεν υπάρχει αποδοτική αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής, κάτι το οποίο είναι βασική υπόθεση της ΚΠΔ.

Συχνές Ερωτήσεις Μαθητών

Ερώτηση: Δηλαδή το κόστος να μειώνεται, δεν μπορεί να είναι θέμα στις εξετάσεις;

Απάντηση: Εάν το κόστος που υπολογίζεις σε κάποια άσκηση, βαίνει φθίνον, τότε δύο πιθανά πράγματα συμβαίνουν:  Πρώτον κατά 99,9% έχεις κάνει λάθος, δεύτερον κατά 0,01% αυτός που έβαλε την άσκηση σε τρολάρει. Να ξέρεις ότι το γεγονός πως ρεαλιστικά δεν είναι ΚΠΔ, δε σημαίνει ότι δεν πέφτει και στις εξετάσεις. Προσωπικά δεν θα το έβαζα ποτέ, αλλά δεν μπορώ να το αποκλείσω 100%.

Ο λόγος που το συζητάμε είναι για να ξεχωρίσεις τη διαγραμματική απεικόνιση των μορφών της ΚΠΔ και για να καταλάβεις πιθανό λάθος σου στον υπολογισμό του κόστους ή στην γραφική παράσταση της ΚΠΔ.

3. Ειδική περίπτωση ΚΠΔ. Τα οικονομικά της υγείας.

Στα οικονομικά της υγείας, ο οποίος είναι εξειδικευμένος κλάδος της οικονομικής επιστήμης και αφορά στις ιατρικές υπηρεσίες, εμφανίζεται μια πολύ ειδική περίπτωση ΚΠΔ.

Εάν τοποθετήσουμε στον άξονα των yy’ τις υπηρεσίες υγείας μιας κοινωνίας και στον άλλο άξονα όλα τα υπόλοιπα αγαθά, τότε θα παρατηρήσουμε ότι εάν η οικονομία θέλει να αυξάνει διαρκώς την παραγωγή άλλων αγαθών αποσπώντας συντελεστές παραγωγής από τις υπηρεσίες υγείας, όπως φαίνεται από τα κόκκινα βέλη του διαγράμματος, το αποτέλεσμα θα είναι πολύ διαφορετικό απ’ ότι έχουμε συνηθίσει στις ΚΠΔ που μελετάμε στο δικό μας επίπεδο ύλης.

Εάν οι υπηρεσίες υγείας πέσουν κάτω από το επίπεδο Υ.Υ.₀, τότε κάθε επιπλέον προσθήκη συντελεστών παραγωγής στα άλλα αγαθά που γίνεται με απόσπαση και επομένως μείωση των συντελεστών παραγωγής από την υγεία θα μειώνει την παραγωγή και των δύο αγαθών.

Ο λόγος είναι ότι, για υπηρεσίες υγείας κάτω από το επίπεδο Υ.Υ.₀, ο πληθυσμός αρχίζει να αρρωσταίνει και επομένως δεν μπορεί να αυξηθεί η παραγωγή των άλλων αγαθών, αλλά αντιθέτως να μειωθεί, αφού ο συντελεστής εργασία μειώνεται.

Συχνές Ερωτήσεις Μαθητών

Ερώτηση: Μα γίνεται να υπάρχει ΚΠΔ με θετική κλίση έστω και σε κάποια σημεία της;

Απάντηση: Για το δικό μας επίπεδο ύλης η ΚΠΔ έχει πάντα αρνητική κλίση, λόγω του ότι για να αυξηθεί το ένα αγαθό πρέπει να μειωθεί το άλλο, (βλέπε κλίση ΚΠΔ). Είναι προφανές ότι αυτή η ΚΠΔ είναι μια ιδιαίτερα σπάνια περίπτωση ως προς τη μελέτη μας για το επίπεδο του σχολικού βιβλίου, αλλά πιο ρεαλιστική απ’ ότι φανταζόμαστε. Σε καμμία περίπτωση δεν θα ζητηθεί στις εξετάσεις κάτι τέτοιο.

Η μελέτη αυτής της περίπτωσης δίνει απάντηση και στο κατά πόσο μια οικονομία μπορεί ρεαλιστικά να παράγει μόνο όπλα ή μόνο τρόφιμα στο κλασικό υπόδειγμα της οικονομικής επιστήμης. Η απάντηση φυσικά είναι πως δεν γίνεται να παράγονται μόνο όπλα, τουλάχιστον για μεγάλα διαστήματα, αφού ο πληθυσμός της οικονομίας θα αρχίσει να μειώνεται λόγου υποσιτισμού.

 

4. ΚΠΔ με τρία αγαθά ή και περισσότερα

Όπως έχει αναφερθεί ξανά, οι περισσότερες οικονομίες, ειδικά οι χώρες παράγουν περισσότερα από δύο αγαθά.

Το πώς θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε ΚΠΔ με περισσότερα από δύο αγαθά

Ας υποθέσουμε ότι μια οικονομία παράγει τρία αγαθά το Ψωμί, τα Όπλα και τα Ραδιόφωνα. Θα μπορούσαμε να κατασκευάσουμε ένα τρισδιάστατο σύστημα αξόνων και να τοποθετήσουμε τρία αγαθά. Όπως φαίνεται στο διπλανό διάγραμμα, όπου υποθετική οικονομία παράγει Ψωμί, Όπλα και Ραδιόφωνα.

Με τον ίδιο τρόπο θα μπορούσα να κατασκευάσω απεριόριστους άξονες για απεριόριστα αγαθά.

Φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι εύκολο με χαρτί και μολύβι και χρειάζεται ειδικό πρόγραμμα σε υπολογιστή.

 

 

Τα υπόλοιπα ανοιχτά σημεία της θεωρίας για όλους τους επισκέπτες της σελίδας είναι τα παρακάτω:

Β1β. Συντελεστές Παραγωγής

Β2α. Καμπύλη Παραγωγικών Δυνατοτήτων – Κ.Π.Δ.

Β2β. Συνδυασμοί και Κ.Π.Δ.

Β2γ. Μετατόπιση της Κ.Π.Δ.

Β2δ. Μορφές Κ.Π.Δ.